Voorraadinsecten: de insecten die in ons eten leven

De meeste mensen hebben weleens last gehad van insecten die werden aangetrokken tot ons eten, of dat nu thuis of in restaurant, bar, of buiten tijdens een picknick is. Deze insecten variëren van vliegen en wespen tot mieren en, gelukkig niet zo vaak, kakkerlakken. Ze kruipen en vliegen naar ons eten en zijn vrij goed te zien dankzij hun formaat. Er zijn echter ook insecten die moeilijker te zien zijn omdat ze zo klein zijn, vooral in de ei- en larvestadia. Veel van deze kleine soorten voorraadinsecten brengen een groot deel van hun leven door in ons voedsel.

Het gevaar voor voedselvoorraden

Dit kleine ongedierte veroorzaakt enorme economische schade in de wereldwijde voedselhandel op de  boerderij, in opslag, transport, productie, distributie en in huizen en bedrijven. Ze besmetten een groot gedeelte van het wereldwijde voedselaanbod, vooral in ontwikkelingslanden waar de condities voor voedselopslag ondermaats zijn, waardoor de insecten zich uitstekend kunnen voortplanten. Er wordt geschat dat voorraadinsecten jaarlijks ongeveer 20% van de graanoogst vernietigen na het oogsten.

Insecten kunnen de voedingsketen op ieder moment binnendringen, van het veld op de boerderij tot in het huis van de consument. Ze kunnen worden verspreid via het voedsel, een voedselopslagplaats binnenkomen en zich verstoppen in naden en keren. Vervolgens kunnen ze de eerstvolgende lading voedsel besmetten zodra deze binnengebracht wordt.

Je merkt vaak niet dat het voedsel dat je hebt gekocht besmet is, zelfs niet wanneer je het opeet. Pas wanneer je inhoud van verpakkingen met bloem, zaden, granen en ander gedroogd voedsel controleert, kun je de tekenen van een insectenbesmetting zien. Vaak is er een vrij grote besmetting ‘nodig’ voordat de uitwerpselen en vervellingshuidjes van de insecten van smaak en geur van voedsel veranderen. Voor voedselverwerkende bedrijven kunnen besmette ingrediënten de smaak en het uiterlijk van het eindproduct aantasten en productiemachines verstoppen, met hoge financiële kosten tot gevolg.

Wat zijn voorraadinsecten?

Er zijn drie categorieën voorraadinsecten:

• Kevers: deze vormen de grootste orde in het dierenrijk, Coleoptera, met ongeveer 400.000 soorten. Zowel de volwassen kevers als de larven hebben bijtende monddelen in een relatief klein aantal kevers is aangepast om zich te voeden met en in te broeden in een reeks gedroogde planten- en dierenproducten die mensen gebruiken. Een paar honderd soorten wordt gezien als ongedierte. De meeste van deze kevers kunnen vliegen als ze volwassen zijn om zo nieuwe voedings- en bloedplaatsen te vinden. Enkelen hebben echter geen functionele vleugels en vertrouwen op menselijke activiteit om in de buurt van een geschikte voedselvoorziening te blijven.
• Motten: de orde Lepidoptera bestaat uit ongeveer 180.000 soorten vlinders en motten, maar slechts 30 soorten worden gezien als voorraadinsecten. Volwassen motten hebben geen bijtende monddelen, ze zuigen vloeibaar voedsel op. De larven hebben echter wel bijtende monddelen voor het eten van vast voedsel. Zij kunnen door sommige soorten verpakkingen heen bijten.
• Mijten: mijten zijn eigenlijk geen insecten, maar spinachtigen. Mijten zijn nauw verwant aan spinnen en teken en zijn de kleinste van de voorraadinsecten. Een volwassen mijt is minder dan 1 millimeter groot. Ze besmetten niet alleen voedsel, maar kunnen ook allergische reacties veroorzaken. Ze kunnen een breed scala aan voedingsmiddelen besmetten.

Signalen van voorraadinsecten

Het is belangrijk om gedetailleerde inspecties uit te voeren van opslagen producten en opslagruimtes om een besmetting zo vroeg mogelijk te identificeren. Bestudeer leveringen bij aankomst en voer regelmatig controles uit op voedsel dat al een tijdje in opslag is. Zorg ervoor dat leveranciers en distributeurs ook regelmatig controleren op ongedierte en dat zij goede maatregelen ten behoeve van ongediertebestrijding hanteren om zo de voedselveiligheid te kunnen waarborgen.

De algemene signalen van een besmetting met voorraadinsecten zijn:

• Een product vertoont tekenen van schade: bijvoorbeeld kleine (boor)gaatjes in zaden, noten en granen.
• Levende of dode insecten in het voedsel: volwassen insecten, eitjes, larven, of poppen in het voedsel of in de verpakking.
• Gemorst voedsel:bevat volwassen insecten, larven, poppen of eitjes.
• Gaten in verpakkingen:  deze kunnen erg klein zijn:
• Kasten en planken in opslagruimtes vertonen signalen van volwassen insecten, larven, poppen of eitjes.
• Gevangen in vallen: voorraadinsecten zijn gevangen in insectenvallen of elektrische vliegen- en insectenlampen.
• Besmette machines: insecten kun je tegenkomen in naden en kieren van machines in productiefaciliteiten.