Muizen in huis

Van alle soorten ongedierte die onze huizen binnen kunnen komen, dringen muizen het vaakst binnen. Eenmaal binnen passen ze zich gemakkelijk aan, aan de nieuwe leefomstandigheden. Hun behendigheid helpt ze om nieuwe plaatsen te bereiken, om zich te voeden en te nestelen en hun opportunisme helpt hen in het vinden van en voordeel halen uit nieuwe leefomstandigheden.

Onze woningen kunnen een muizenpopulatie de ideale omstandigheden bieden om flink te groeien. In onze huizen vinden ze vaak een constante toevoer van voedsel (in de voorraadkast) en een gebrek aan natuurlijke vijanden (tenzij je een kat hebt). In het wild wordt de populatie klein gehouden, doordat 90% van de muizen kort na de geboorte sterft door gebrek aan ruimte en voedsel of ze worden opgegeten door roofdieren.

Eén koppel muizen wordt in theorie geacht in staat te zijn om een populatie van 3000 muizen per jaar te produceren in ideale omstandigheden (d.w.z. voldoende voedsel beschikbaar, geen ziektes, voldoende leefruimte en geen natuurlijke vijanden), vanwege hun korte voortplantingscyclus en het feit dat de jongen na 2 maanden zelf gaan deelnemen aan de voorplanting. In een woning kan een muizenpopulatie daarom snel groeien als er niet snel preventieve maatregelen worden getroffen.

Muizen rassen

Het meest voorkomende muizenras wereldwijd is de huismuis (Mus musculus), die het hele jaar door woningen binnen kan dringen en kan leven van veel verschillende soorten voedsel.

Veldmuizen en bosmuizen komen ook veel voor in Europa en kunnen een plaag vormen. Ze zoeken onderdak in gebouwen tijdens de wintermaanden. Deze muizen zijn minder actief in de winter en eten voornamelijk zaden.

Knaagdieren kunnen een groot aantal vervelende ziekten bij zich dragen, zoals het hantavirus, de ziekte van Lyme, Salmonella, pest, tyfus en trichinose¹. Lees hier meer over in onze blog over door knaagdieren overdraagbare ziekten.

Hoe komen muizen je woning binnen?

Muizen zijn zeer behendig en kunnen zich op vele manieren toegang verschaffen tot gebouwen (ze hebben maar één manier nodig!).

Ze kunnen:

• langs elektriciteitsdraden, pijpen, hekken, palen, touwen, kabels, wijnstokken, bosjes en bomen rennen of klimmen;
• tegen bijna elk verticaal oppervlak, zoals baksteen, natuursteen, hout, beton, verweerd plaatwerk en veel plastic producten klimmen;
• door pijpen en leidingen kruipen;
• ondergronds kruipen langs leidingen voor elektra en communicatie;
• veel verschillende materialen doorknagen, zoals hout, lage kwaliteit beton, betonblokken, rubber, vinyl, glasvezel, plastic, lood, aluminium platen en kozijnen;
• door openingen van 0,6 cm kruipen;
• tot 30 cm ver springen;
• tot 46 cm hoog springen, vanaf de vloer naar een hoger gelegen oppervlak.

Van buiten uit naar binnen

Slecht onderhoud aan je woning geeft muizen meer kansen om binnen te komen. Er ontstaan in de loop van de tijd vaak gaten, scheuren en openingen aan de buitenzijde van de woning die groot genoeg zijn voor een muis om doorheen te kruipen. Zelfs als je je woning wel goed onderhoudt, kan het minder goed bestand zijn tegen muizen door aanpassingen of reparaties.

Dak

Via klimplanten, zoals een klimop, of overhangende takken kunnen muizen op je dak terecht komen. Eenmaal op het dak, kunnen ze je woning binnendringen via kabels, draden, ontluchtingspijpen, schoorstenen, loodslabben of losse dakpannen.

Schoorsteen

Er kunnen gaten ontstaan onder de loodslabben om de schoorsteen, bij het dak en muren, en in de specie die de bakstenen en schoorsteenpotten aan elkaar verbindt. De bovenkant van de schoorsteen heeft mogelijk een anti-knaagdier bekleding nodig om zowel muizen als vogels buiten te houden.

Kruipruimte

De kruipruimte heeft meerdere toegangspunten, zoals ventilatiegaten, of leidingen en bekabeling die van de ene woning naar de andere woning lopen. De kruipruimte biedt beschutting en toegangsroutes tot de rest van de woning, via leidingen, kabelgoten en schachten. De condensatie op pijpen verschaft vocht aan muizen.

Deuren en ramen

Slecht passende en beschadigde deuren en raamkozijnen kunnen toegangspunten zijn. Gaten onder deuren, inclusief schuifdeuren, kunnen worden beschermd met zware nylon borstel strips. Openstaande ramen kunnen ook een gemakkelijk toegangspunt zijn.

Garage

Muizen kunnen onder en langs slecht passende garagedeuren binnendringen maar ook via openstaande garagedeuren. Als de garage aan het huis vast zit, vinden muizen vaak toegang tot de rest van het huis, langs leidingwerk, elektriciteitskabels, leidingen, ventilatieopeningen, afvoeren en interne toegangsdeuren.

Liftschacht

Liftschachten in appartementencomplexen hebben vaak veel verschillende holtes, die door muizen kunnen worden gebruikt als schuilplaats. Achtergebleven rommel in de schacht kan dienen als nestmateriaal en het motorhuis kan worden gebruikt als nestplaats. Muizen kunnen kabels, pijpen en rails gebruiken om te beklimmen, terwijl vloerholtes ook bereikbaar kunnen zijn via de liftschacht. Via deze vloerholtes zijn de appartementen op die verdieping vaak bereikbaar voor muizen.

Hoe verplaatsen muizen zich in je woning?

Eenmaal binnen gaan muizen op ontdekkingstocht in je woning. De verschillende ruimtes in een woning hebben hun eigen risico’s:

Zolder

Muizen kunnen zolders binnendringen via het dak, de schoorsteen, ventilatoren, kabels, leidingwerk en gaten in muren. Ze kunnen zich ook van binnenuit naar je zolder verplaatsen via de spouwmuur, of door gaten in de structuur onder het dak, via pijpen, leidingen en bekabeling. De zolder biedt een goede schuilplaats, vooral als je hier weinig komt. Opgeslagen eigendommen of isolatie kunnen een bron van nestmateriaal zijn.

Inbouwmeubels

Inbouwmeubels zoals keukenkastjes en keukenapparatuur hebben vaak veel verborgen ruimte onder en achter de kastjes en lades. Muizen kunnen hier onopgemerkt nestelen en rondzwerven, en kabels en leidingen volgen naar andere ruimten. Het is voor muizen gunstig om hier te verblijven, omdat de keuken ook vaak dichtbij een goede bron van voedsel is.

Muren

Potentiële toegangspunten in en uit de spouwmuur zijn openingen gemaakt voor bedrading, leidingwerk en ventilatie (inclusief de openingen voor wasdrogers). Maar ook slecht passende stopcontacten en armaturen en daar waar de muur aansluit op de vloer en het plafond.

Als knaagdieren eenmaal in de spouwmuur zitten, kunnen ze gemakkelijk toegang krijgen tot de rest van het huis, via gaten voor elektriciteitskabels, riolering, verwarmingsbuizen en leidingen, maar ook plafond en vloerholtes.

Vloeren en plafonds

Fundering en betonplaten kunnen gaten en scheuren bevatten die groot genoeg zijn voor muizen om zich doorheen te persen. In oudere woningen kan de ondergrondse ventilatie toegang geven tot de woning. Slecht passend laminaat of parket, of uitsparingen voor pijpen en bedrading geven knaagdieren een in- en uitgang. Holtes in vloeren en boven verlaagde plafonds bieden een goede schuilplaats en een onopvallende manier voor muizen om zich te verplaatsen.

Schuren en tuinhuisjes

Ondanks dat schuren en/of tuinhuisjes vaak niet aan woning vast zitten, is het toch vervelend als hier muizen blijken te zitten. Schuren en tuinhuisjes zijn vaak gemakkelijk binnen te dringen voor muizen, omdat ze meestal veel toegangspunten hebben vanwege hun ontwerp en constructie. Ze worden misschien ook niet dagelijks bezocht, wat muizen de kans geeft om rustig te settelen. Zaden vormen een voedingsbron en andere opgeslagen goederen zijn vaak geschikt als nestmateriaal of schuilplaats.

Muizen kunnen dus op veel verschillende plekken je woning binnendringen en zich dan heel gemakkelijk verplaatsen. Je hele woning controleren op toegangspunten is bijna onbegonnen werk. Begin daarom met het controleren en afdichten van de veel voorkomende toegangspunten voor muizen in huizen, flats en appartementencomplexen. De belangrijke plaatsen voor inspectie en preventieve maatregelen zijn o.a.:

• nutsleidingen, elektrische leidingen (vaak bij de meterkast), water en gasleidingen, communicatiekabels en airco leidingen en bekabeling;
• dak- en muurventilatoren voor centrale verwarming, wasdrogers, luchtroosters, rioolroosters etc., wanneer deze geïnstalleerd zijn zonder een sterk, goed bevestigd scherm;
• dak- en wandnaden en randen zonder goede metalen schermen;
• verwarmingssystemen;
• riolering;
• afdichtingsmiddelen, purschuim en soortgelijke producten gebruikt om ruimtes op te vullen;
• ongelijk of te hoog hangende deuren, of bekleed met zacht onbeschermd rubber / plastic weerstrippen;
• open ramen en deuren, inclusief kapotte ramen;
• scheuren in bakstenen, betonnen muren en betonplaten;
• liftschachten.

Voorkom muizen in huis

Heb je last van muizen? Of denk je last van muizen te hebben? Controleer je huis dan op tekenen van muizen om te bepalen of ze aanwezig zijn, en zo ja waar ze aanwezig zijn. De makkelijkste manier om de aanwezigheid van muizen vast te stellen is het zien van muizenkeutels. Meestal zoeken ze een schuilplaats dichtbij voedselbronnen, waardoor ze zich kunnen ophouden in fornuizen, koelkasten, kastjes en meubels, maar vooral op plaatsen die niet vaak worden bezocht zoals kelders. Neem daarna onderstaande praktische maatregelen om muizen te voorkomen.

Verwijder voedsel

Muizen kunnen alleen in en om je woning overleven als er voedsel beschikbaar is. Daarom is de eerste maatregel om van muizen af te komen het verwijderen van voedsel van alle plaatsen waar ze bij kunnen komen. Dit geldt ook voor vuilniszakken op je balkon of in de tuin en gevallen voedsel achter kastjes en apparaten zoals fornuizen en koelkasten.

Muizen eten maar 3 – 5 gram per dag, dus al het voedsel moet verwijderd worden van plaatsen waar ze bij kunnen komen.

• Bewaar alle voedsel, dus ook vogelzaad en dierenvoeding in bij voorkeur metalen, glazen of keramische potten met goed sluitende deksels. Heb je geen potten en bakken van deze materialen, bewaar voedsel dan in stevige plastic bakjes. Bedenk je wel dat muizen door plastic heen kunnen knagen, maar dat is alsnog beter dan je voedsel te bewaren in de dunne plastic verpakking waarin je het hebt gekocht. Ze het voedsel niet op de grond.
• Verwijder rommel en potentieel nestmateriaal, zoals papier, plastic afval en kartonnen dozen.
• Bewaar afval en compost in metalen of zwaar plastic containers met goed sluitende deksels.

Muizen knagen door hout, aluminium platen, lood en koperen pijpen en plastic afvalbakken.

Blokkeer toegangspunten en routes

Het blokkeren van toegangspunten voorkomt dat muizen je huis binnen kunnen dringen. Vul of blokkeer alle gaten, scheuren en openingen van 0,5 cm of groter, waardoor muizen je woning, kamers of apparatuur kunnen bereiken, of vanwaar ze voedsel of schuilplaatsen kunnen bereiken.

Muizen kunnen gemakkelijk gaten groter maken in vele materialen door aan de randen te knagen, maar ze vinden het moeilijk om gaten te maken in gladde oppervlakken.

• Gebruik vulling die is gemaakt van vuurvast, duurzaam en muis-werend materiaal, zoals cement en metaal.
• Gaten kunnen worden opgevuld met draadgaas en afgewerkt met kit, cement of fijn staalgaas.
• Alle ventilatiekanalen en leidingen moeten worden afgeschermd of verhoogd, waarna een rooster kan worden geplaatst zodat muizen er niet in kunnen.

Professionele muizenbestrijding

Als er al muizen aanwezig zijn in de muur, vloer of andere holtes in je huis, moeten deze eerst worden bestreden. Dit voorkomt dat er rottende, dode muizen achterblijven, die dan weer insecten aantrekken, een vieze geur verspreiden en vlekken achterlaten. De ongediertebestrijders van Rentokil hebben een uitgebreide opleiding gehad en weten alles over het gedrag van muizen. Zij zullen de sporen snel herkennen en weten hoe muizen zich gedragen, waardoor ze een snelle en effectieve bestrijding kunnen uitvoeren. Tevens weten ze heel goed hoe muizen binnen komen en zich verplaatsen. Hun oog is getraind op het opmerken van toegangswegen.

Bibliografie

1. Hoddenbach C, Johnson J, DiSalvo C. National Park Service Rodent Exclusion Manual. Manual Rodent Proofing Techniques. A training Guide for National Park Service Employees. Revision of March 2005. National Park Service, Washington DC.