© 2025 Rentokil Initial plc โดยอยู่ภายใต้บังคับเงื่อนไขและข้อจำกัดของ กฎหมายกำหนด.
เคยมีคำถามหรือไม่ ว่าปลวกมีกี่ชนิดบนโลกนี้ และในประเทศไทย
สายพันธุ์ปลวกบนโลกนี้มีอยู่มากกว่า 1,000 ชนิดที่สามารถระบุสายพันธุ์ได้ ลักษณะภูมิประเทศที่ต่างกันก็จะมีชนิดของปลวกที่แตกต่างกันออกไป ปลวกมี 3 วรรณะ ได้แก่ ปลวกสืบพันธุ์ (ปลวกนางพญา ปลวกราชา แมลงเม่า) ปลวกทหาร และปลวกงาน
แม้ปลวกจะเป็นแมลงสายพันธุ์หนึ่งที่มีขนาดที่เล็กมาก แต่พวกมันเป็นแมลงรบกวนที่สร้างความเสียหายมากที่สุดในโลก โดยเฉพาะปัญหาปลวกขึ้นบ้าน จนลุกลามระบาดไปทั้งหลัง ทำให้สูญเสียทั้งทรัพย์สิน และเวลามหาศาล โดยในประเทศไทยมีปลวกกว่า 200 สายพันธุ์
การรู้จักชนิดของปลวกที่มักแพร่ระบาดในประเทศไทย จะช่วยให้สังเกตและแยกแยะจากแมลงชนิดอื่นได้ หากคุณไม่แน่ใจว่าบ้านของคุณมีปลวกระบาดหรือไม่ หรือต้องการคำแนะนำเกี่ยวกับการกำจัดปลวกเพิ่มเติม โทรหาเร็นโทคิลได้ที่เบอร์ 02 290 8500 หรือกรอกฟอร์มด้านล่างนี้
ปลวกที่อาศัยอยู่ในดิน เป็นปลวกอีกชนิดหนึ่งที่หลายๆ กำลังเผชิญอยู่ จะมีรังอยู่ใต้ดินหรือบนดิน อาศัยการขึ้นมาเหนือดินเพื่อหาอาหาร สามารถแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มย่อย ได้แก่
• ปลวกใต้ดิน (Subterranean Termites)
◦ Coptotermes travians
◦ Coptotermes curvignathus
◦ Coptotermes havilandi
◦ Coptotermes kalshoveni
◦ Coptotermes sepangensis
• ปลวกที่อาศัยอยู่ในจอมปลวก (Mound-Building Termites)
◦ Macrotermes gilvus
◦ Macrotermes pakistanicus
◦ Globitermes sulphureus
◦ Odontotermes
• ปลวกที่อาศัยอยู่ในรังขนาดเล็ก (Carton-Nest Building Termites)
◦ Microtermes
◦ Nasutitermitinae
◦ Schedorhinotermes
ปลวกที่อาศัยอยู่ในไม้ มักจะหลบซ่อนและกัดกินไม้จนเป็นโพรง สามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มย่อย ได้แก่
• ปลวกไม้แห้ง (Dry-Wood Termites)
◦ Cryptotermes cavifrons
◦ Cryptotermes brevis
◦ Cryptotermes bengalensis
◦ Cryptotermes cynocephalus
• ปลวกไม้ชื้น (Damp-Wood Termites)
◦ Neotermes greeni
◦ Neotermes castaneus
◦ Neotermes connexus
◦ Neotermes jouteli
◦ Neotermes kemneri
ไม่ว่าจะเป็นปลวกชนิดที่อาศัยอยู่ในไม้หรือในดิน ล้วนกินไม้และสิ่งที่มีเซลลูโลสเป็นส่วนประกอบเป็นอาหาร ซึ่งหมายความว่า ปลวกทุกชนิดสามารถสร้างความเสียหายให้กับบ้านของเราได้ แต่ความเสียหายประมาณ 90% ในประเทศไทย เกิดจากปลวกสายพันธุ์ Coptotermes นับว่าเป็น “ศัตรูมหาชนอันดับ 1” ของประเทศ
ตระกูล: Rhinotermitidae (ตระกูลย่อย Coptotermitidae)
สกุล: Coptotermes
ชนิด: ปลวกใต้ดิน (Subterranean Termites)
วรรณะ: ปลวกราชินี ปลวกราชา ปลวกทหาร ปลวกงาน และปลวกสืบพันธุ์
ประเภทรังและพฤติกรรม: ปลวกใต้ดินจะสร้างรังในดิน และสร้างอุโมงค์ทางเดินจากดินไปยังแหล่งอาหาร เพราะพวกมันขาดความชื้นได้ง่ายหากอยู่กลางแจ้ง พวกมันมักขึ้นมาบนดินเพื่อหาไม้หรือแหล่งเซลลูโลส โดยเซลลูโลสจะถูกย่อยเป็นแป้งด้วยโปรโตซัวในลำไส้ของพวกมัน
ความสำคัญทางเศรษฐกิจ: ปลวกชนิดนี้เป็นสัตว์รบกวนที่มีความสามารถในการทำลายล้างสูงสุดชนิดหนึ่งในโลก ประมาณการณ์กันว่า พวกมันสร้างความเสียหายต่อสิ่งปลูกสร้างในประเทศไทยเป็นมูลค่ากว่า 280 ล้านบาทต่อปี
ตระกูล: Termitidae (ตระกูลย่อย Microcerotermes)
สกุล: Microcerotermes
ชนิด: ปลวกที่อาศัยอยู่ในรังขนาดเล็ก (Carton-Nest Building Termites)
วรรณะ: ปลวกราชินี ปลวกราชา ปลวกทหาร ปลวกงาน และปลวกสืบพันธุ์
ประเภทรังและพฤติกรรม: มักสร้างรังขนาดเล็กบนดิน บนต้นไม้ หรือบนโครงสร้างอาคาร ลักษณะรังค่อนข้างกลมหรือทรงกรวยแหลม รังดินแข็งมากยากจะทุบให้แตก ผิวรังหยาบขรุขระ มีติ่งหรือกลีบเล็กๆ ยื่นออกมา โครงสร้างภายในมีช่องระบายอากาศขนาดเล็กกระจายอยู่ทั่วไป มักสร้างท่อกลมแห้งแข็งเพื่อเป็นทางเดินไปหาอาหาร ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 0.2 – 0.3 เซนติเมตร ปลวกสกุลนี้จะกินเนื้อไม้ตามแนวความยาวของ "เสี้ยนไม้" มักพบปลวกชนิดนี้ในอาคารบ้านเรือนเขตชนบท จัดเป็นปลวกจอมทำลายรองลงมาจากปลวก Coptotermes
ตระกูล: Termitidae (ตระกูลย่อย Amitermitinae)
สกุล: Globitermes
ชนิด: ปลวกที่อาศัยอยู่ในจอมปลวก (Mound-Building Termites)
วรรณะ: ปลวกราชินี ปลวกราชา ปลวกทหาร ปลวกงาน และปลวกสืบพันธุ์
ประเภทรังและพฤติกรรม: ปลวกสกุลนี้จะสร้างรังดินขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ลักษณะคล้ายโดม มีเส้นผ่าศูนย์กลางตั้งแต่ 30-80 เซนติเมตร สูงประมาณ 50-100 เซนติเมตร ผิวรังชั้นนอกสุดเป็นเหมือนดินบางๆ เคลือบไว้ ในชั้นที่ 2 จะแข็งแรงมากและมีช่องระบายอากาศกระจายอยู่ทั่วไป และชั้นในสุดของรังมีลักษณะคล้ายก้อนสมอง ซึ่งจะยุ่ยและแตกง่าย เป็นที่อยู่ของตัวอ่อน ปลวกชนิดนี้อาจนำดินเคลือบไปตามผิวไม้หรือทำทางท่อทางเดินขึ้นไปหาอาหาร และกัดกินเนื้อไม้เข้าไปตามแนวความยาวและแนวขวางของเสี้ยนไม้ มักพบอยู่ในอาคารบ้านเรือนเขตชนบท
ตระกูล: Kalotermitidae
สกุล: Cryptotermes
ชนิด: ปลวกไม้แห้ง (Dry-Wood Termites)
วรรณะ: ปลวกราชินี ปลวกราชา ปลวกทหาร ปลวกงาน และปลวกสืบพันธุ์
ประเภทรังและพฤติกรรม: ปลวกไม้แห้งอาศัยอยู่เฉพาะภายในเนื้อไม้ ต้นไม้ หรือกิ่งไม้ที่ตายแล้ว โดยไม่ทำท่อทางเดินเหมือนปลวกใต้ดิน ต้องการความชื้นต่ำในการดำรงชีวิต ส่วนหัวของปลวกวรรณะทหารจะเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาดประมาณ 1.26 มิลลิเมตร ส่วนหน้ามีลักษณะสั้นทู่ สีออกน้ำตาลเข้ม มีกรามสั้นขนาดประมาณ 0.64 มิลลิเมตร เมื่อมองจากด้านข้างจะโค้งขึ้นคล้ายนอแรด
มักพบขี้ปลวกชนิดนี้เป็นเม็ดเล็กแข็ง ขนาดเท่าเมล็ดฝิ่นร่วงหล่นอยู่บนพื้น พวกมันจะกินเนื้อไม้จากด้านในจนเป็นโพรง โดยไม่สามารถสังเกตได้จากภายนอก ถายในโพรงมักมีขี้ปลวกและตัวอ่อนอาศัยอยู่ มักพบปลวกชนิดนี้อยู่ในบริเวณที่อยู่อาศัยแถบชายฝั่งทะเล (ภาคใต้และภาคตะวันออกของประเทศไทย)
วรรณะพื้นฐานในรังปลวก ได้แก่ ปลวกนางพญา ปลวกราชา ปลวกงาน ปลวกทหาร และ วรรณะสืบพันธุ์ (แมลงเม่า)
นางพญาปลวกและปลวกราชา จะทำหน้าที่สืบพันธุ์ โดยเริ่มต้นจากการเป็นแมลงเม่า บินออกจากรัง ตกลงบนพื้น และสลัดปีกเพื่อหาสิ่งแวดล้อมสร้างรังใหม่ พวกมันดูแลตัวอ่อนให้เติบโตจนทำหน้าที่ต่างๆ ในรังได้
ปลวกงาน หรือปลวกกรรมกร มีจำนวนมากที่สุด ทำหน้าที่หาอาหาร ทำความสะอาด ขุดรัง และทำทางเดิน พวกมันคือตัวการทำลายและสร้างความเสียหายให้กับบ้านเรือน
ปลวกทหาร มีหน้าที่ป้องกันรังจากการบุกรุกของสัตว์ที่เป็นศัตรู เช่น มด มันใช้กรามใหญ่ ของเหลวเหนียว หรือฉีดสารเคมีเพื่อต่อสู้กับศัตรู
แมลงเม่า เป็นปลวกวรระณะเดียวที่มีปีกบินออกจากรัง มีหน้าที่ สืบพันธุ์ สร้างรังใหม่ โดยแมลงเม่าจะมีอายุสั้นเพียง 24 ชั่วโมงเท่านั้น
รู้ไหมว่าแมลงเม่าต่างกับมดบินอย่างไร?
มาสังเกตสัญญาณเตือนว่าปลวกกำลังขึ้นบ้านคุณ