Varkenshouderijen, ongedierte en het risico op ziektes

We gaan regelmatig dieper in op de risico's die knaagdieren en andere plaagdieren met zich meebrengen. Dit brengt voor ieder bedrijf en elke particulier onder andere de kans op ziektes met zich mee. In deze blogpost kijken we specifiek naar het risico voor bedrijven waar de dagelijkse bedrijfsvoering gericht is op het houden van varkens; de varkenshouderijen.

Het risico van ongedierte

Een varkensstal kan op meerdere manieren schade ondervinden van ongedierte. Het meest voor de hand liggende is de knaagschade aan de stal door huismuizen, bruine ratten en zwarte ratten. Maar ook de voervoorraad valt makkelijk ten prooi aan knaagdieren. Een muis neemt 3-5 gram voer per dag tot zich en is een alleseter. 14% van het water dat een muis nodig heeft, wordt gehaald uit het voer en ze zijn dol op pellen.Kortom; in korte tijd kan een muizenbesmetting de voervoorraad aanvreten en besmetten. Dit brengt niet alleen economische schade met zich mee, maar het is ook erg schadelijk voor de gezondheid. Muizen, zwarte en bruine ratten en ook vliegen en vogels zijn zeer bekend als overbrengers van ziektekiemen. Het is uw doel als varkenshouder om uw vee zo gezond mogelijk te houden en verantwoordelijkheid te nemen voor een schone productie. Niet alleen naar uw afnemers, maar wellicht ook naar uw bezoekers.

Zoönosen; ziekten van dier op mens

Wanneer je als veehouder te maken hebt met bezoekers die contact hebben met de dieren is het extra belangrijk om alert te zijn. Waar diergezondheid vroeger alleen een zaak was tussen dierhouder en veearts gaat de gezondheid van mens en dier nu een stap verder.Bezoekers stellen vaker de vraag welk risico de dieren vormen voor de gezondheid. Niet raar als we te maken hebben met zoönosen; ziekten die van dieren op mensen kunnen overgaan. Zo kunnen niet alleen besmette stofdeeltjes, maar ook direct contact met geïnfecteerde dieren, besmet voedsel of besmet dierlijk materiaal de boosdoener zijn.Des te meer reden voor een goede diergezondheid. De vraag is hoe dit aan te pakken. Wat vormt de bron voor een besmetting? Hieronder een voorbeeld van de bacterie c. difficile.

De bacterie C. difficile

De Clostridium difficile (kortweg c. difficile) bacterie is een bekende bacterie in het darmstelsel van zowel de mens als veel verschillende diersoorten. Bij een goede gezondheid en een gezond immuunsysteem zorgt deze bacterie normaal gezien niet voor problemen in de darmflora.Echter kan bij zwakke ziekenhuispatiënten na antibioticabehandelingen, maar ook bij biggetjes die nog geen goed ontwikkelde eigen darmflora hebben, ernstige diarree optreden na besmetting met C. difficile. Reden voor onderzoekster Sara Burt ( IRAS, Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht , erkende bestrijdingstechnicus) om dieper in te gaan op dit ziekteverschijnsel. De vraag is daarbij geweest; waar komt deze bron van besmetting vandaan en welke rol speelt ongedierte hierin bij varkenshouderijen?

Het onderzoek en resultaten

Het onderzoek is uitgevoerd door het analyseren van ratten, muizen, vliegen en kruipende insecten. Daarnaast zijn kadavers van mussen verzameld (de mus is een beschermde diersoort). Ook werden uitwerpselen van de knaagdieren en vogels onderzocht. Dit alles gebeurde in de drachtige zeugenafdeling van een varkensstal.Wat leverde dit voor resultaten op? De C. difficile bacterie werd aangetroffen op meerdere soorten plaagdieren. Twee derden van de huismuizen was besmet, de helft van de vliegen en ook het ribotype 078 die ernstige ziekte bij mensen veroorzaakt was aanwezig. Het is onduidelijk of de bacterie werd opgepikt vanuit buiten of via de varkens, maar duidelijk is dat knaagdieren, vliegende insecten en kruipende insecten een risico vormen. Dit risico is er voor besmetting van koppel naar koppel varkens, maar ook voor boerderijen in de omgeving (Burt et al, 2012).

Wering en bestrijding

De vraag is wat te doen tegen deze vormen van plaagdieren. Daarbij is het van belang dat we onderscheid maken in wering en bestrijding. In het geval van de mussen is alleen wering toegestaan. Dit betekent dat er preventieve maatregelen genomen worden om overlast van mussen te voorkomen.Voor knaagdieren geldt dat de huismuis buiten niet bestreden mag worden met biociden (giftige middelen). Voor ratten is er per 1 januari 2017 een aangepaste, strikte regelgeving rondom de buitenbestrijding. Hierbij worden de regels van IPM (Integrated Pest Management) gehanteerd. Eerst wordt er op basis van monitoring nagegaan of en hoeveel last er is, waarna er begonnen wordt met preventieve maatregelen. We noemen dit ook wel het habitat management.Indien er daadwerkelijk last blijft en de wering blijkt niet afdoende, wordt er mechanisch bestreden. Dit gebeurt met de inzet van vallen. Pas als al deze maatregelen niet leiden tot het gewenste effect, kan overgegaan worden op chemische bestrijding. De chemische bestrijding van ratten buiten mag echter alleen worden uitgevoerd door een IPM Rattenbeheersing gecertificeerde ongediertebestrijder. Rentokil Pest Control beschikt over het certificaat IPM rattenbeheersing.Hebt u een acuut ongedierteprobleem of wilt u een preventief ongedierteplan laten opstellen? Onze experts helpen u graag. Bel Rentokil op het gratis nummer 0800 237 8745 of stuur ons een email. Deze studie over de C. difficile bacterie in varkenshouderijen is gepubliceerd als:Burt, S.A., L. Siemeling, E.J. Kuijper, L.J.A. Lipman, 2012. Vermin on pig farms are vectors for Clostridium difficile PCR ribotypes 078 and 045. Veterinary Microbiology 160: 256–258